بررسی و شناخت انواع فن کویل
فن کویل (فن کوئل) یکی از اساسی ترین اجزا در سیستم گرمایشی- سرمایشی انواع ساختمان با کاربری های گوناگون است که همان طور از نام آن پیداست جهت تامین هوا و دمای مطلوب در طی فصول گرم و سرد سال و حتی تهویه هوا از آن بهره می گیرند.
جدای از نحوه کارکرد و اجزای اصلی تشکیل دهنده، در زمان حاضر انواع مختلفی از فن کویل تولید و روانه بازار می شود تا بتواند بر اساس ویژگی ها و همچنین انتظارات افراد و فضای مورد استفاده به بهترین شکل پاسخگوی نیاز آن ها باشد.
در مقاله پیش رو تلاش شده است تا مطالبی جامع به صورت اجمالی در مورد انواع فن کویل گردآوری شود که به طور حتم مطالعه آن برای کاربران سودمند و حتی راهنما خواهد بود.
فن کویل
فن کویل ها تجهیزاتی هستندکه از آن ها برای تامین سرمایش و گرمایش انواع ساختمان اعم از مسکونی، تجاری، صنعتی و اداری در تهیه هوای مطبوع استفاده می شود. این تجهیزات به طور عمومی دارای کاربرد سرمایشی-گرمایشی بوده و افزون بر این قادرند تا عمل مکش هوا و عبور آن را از فیلترهای تعبیه شده نیز انجام دهند که همین امر فیلتراسیون هوا موجبات تهویه و ارائه هوای مطلوب تر را برای کاربران فراهم می آورد.
همان گونه که از نام دو بخشی این وسیله پیداست، دستگاه فن کویل دارای یک فن دمنده و یک مبدل حرارتی (کویل) می باشد که در ترکیب با فیلتر و یک مدار کنترلی بسیار ساده می تواند به وظایف خود در تامین دما و هوای مطلوب عمل کند.
در رابطه با عملکرد فن کویل و به طور خلاصه می توان گفت که در فن کویل به عنوان مبدلی گرمایی در طی ماه های سرد سال، آب گرم تولید شده به وسیله دیگ یا پکیج و در طی ماه های گرم سال، آب سرد تولید شده توسط مینی چیلر و یا چیلر در درون لوله ها به گردش در می آید و از سوی دیگر هوای برگشتی داخل اتاق (سالن یا فضای مورد نظر) به وسیله مجموعه الکتروفن به درون یونیت فن کویل کشیده شده و در نهایت پس از فیلتراسیون از روی کویل عبور داده شده و در دمای از پیش تنظیم شده به صورت جریان هوای مطبوع به وسیله کانال یا مستقیم به درون فضای مورد نظر دمیده می شود.
دسته بندی فن کویل
در حالت کلی فن کویل ها را از دو جهت مختلف دسته بندی می کنند که هریک از این دو دسته خود دارای انواع مختلفی هستند،
در حالت نخست؛ دسته بندی بر اساس تعداد مسیر ورودی و خروجی لوله های آب انجام می پذیرد که خود باعث پیدایش دو نوع سیستم فن کویل با عنوان های سیستم های دو لوله ای و چهارلوله ای می شود.
در حالت دوم؛ دسته بندی بر اساس ساختار طراحی و همچنین نحوه قرارگیری در ساختمان انجام می شود؛ که از جمله انواع آن می توان به فن کویل زمینی، فن کویل سقفی، فن کویل دیواری، فن کویل سقفی-زمینی و فن کویل کاستی اشاره کرد.
انتخاب انواع و مدل های مختلف این تجهیزات بر اساس ویژگی ها و محدودیت های ساخت و ساز، ملزومات ناشی از کاربری فضای مورد نظر و همچنین سلیقه افراد استفاده کننده از آن صورت می پذیرد.
انواع فن کویل
چنانچه در بالا گفته شد؛
فن کویل ها بر اساس تعداد مسیر لوله آب در یکی از دو نوع دو لوله ای و چهار لوله ای قرار می گیرند:
- فن کویل دو لوله ای
این نوع از فن کویل ها از این جهت که دارای یک لوله آب وروردی و یک لوله آب خروجی می باشد، دو لوله ای نامیده می شود. این دستگاه دارای تنها یک مبدل می باشد که به عنوان مبدل سرمایشی و گرمایشی به شکل مشترک عمل می کند.
تغییر مسیر آب ورودی به این فن کویل ها (آب گرم دیگ و یا آب سرد چیلر) و آب خروجی از آن ها (در بازگشت به دیگ یا چیلر) با استفاده از شیر سه راهه تغییر می کند.
- فن کویل چهار لوله ای
نیاز به وجود سیستم سرمایشی و گرمایشی به طور هم زمان در ساختمان باعث پیدایش فن کویل های چهار لوله ای شده است که دارای دو لوله ورودی و دو لوله خروجی می باشد و در نتیجه در آن از دو کویل مجزا استفاده می شود که یکی از آن ها جهت تولید سرمایش مورد نیاز و از دیگری برای تولید گرمایش مورد نظر استفاده می شود.
این نوع از فن کویل این امکان را در اختیار افراد استفاده کننده از آن قرار می دهد تا بتوانند به طور هم زمان در بخشی از ساختمان به هوای سرد و در بخش دیگر آن به هوای گرم دسترسی داشته باشند.
از سوی دیگر در حالت دوم و بر اساس چگونگی طراحی ساختار و مکان استفاده فن کویل ها در یکی از انواع زیر دسته بندی می شوند:
- فن کویل زمینی
فن کویل های زمینی به طور معمول دارای شکل مستطیلی هستند و با دمش عمودی هوا موجبات تهویه و مطبوع سازی هوا را فراهم می کنند. این نوع خود دارای مدل های توکار و روکار می باشد که گونه روکار آن خود دارای سه حالت رو به رو زن، بالا زن و شیبدار می باشد.
از جمله ویژگی های عمومی این دسته می توان به موارد زیر اشاره کرد:
صدای کم و راندمان مناسب، نصب و راه اندازی ساده، هزینه پایین نگهداری و سرویس، قابلیت تنظیم راحت دما به واسطه وجود ریموت کنترل از راه دور و همچنین وجود ترموستات دستی.
- فن کویل دیواری
نوع دیواری فن کویل ها روکار هستند و در دسته نوین ترین تکنولوژی های فن کویل قرار می گیرند. ظاهر این گونه از فن کویل مشابه اسپیلت دیواری است و همین باعث شده تا آن را با نام طرح اسپیلت نیز بشناسند. این موارد باعث شده تا فن کویل های دیواری برای کاربرد بسیار مورد توجه کارشناسان قرار بگیرند.
- فن کویل سقفی
این نوع از فن کویل خود دارای سه دسته توکار، روکار و کانالی می باشد که به طور طبیعی هریک از آن ها به واسطه وجود ترموستات در ظرفیت های متنوع تری تولید و روانه بازار می شوند. آشکار است که انواع توکار و کانالی در داخل سقف کاذب نصب می شوند و نوع روکار آن ها دارای قابلیت نصب بر روی سقف و زمین می باشد.
نصب آسان، امکان اجرا به صورت سیستم دو لوله ای و چهار لوله ای، امکان فراهمی هوای تازه هم از پشت و هم از زیر دستگاه در کنار سایر مشخصات فنی (با توجه به ظرفیت، تعداد فن و موتور فن و …) از ویژگی های عمومی فن کویل های سقفی است.
در اینجا باید اشاره کرد که این نوع از فن کویل به دلیل وجود تشابه با هواساز داکت اسپیلت به نام هواساز فن کویلی نیز شناخته می شود.
- فن کویل سقفی- زمینی
این نوع از فن کویل به شکل افقی در سقف و عمودی در زمین قرار می گیرد که خود دارای انواع مدل های روکار و توکار می باشد. نکته جالب توجه در مورد این نوع آن است که به سادگی درون سقف های کاذب نصب می شوند و تنها فیلترهای آن ها قابل مشاهده است از سوی دیگر نصب زمینی آن ها باعث شده که به جایگزینی مناسب و شیک برای رادیاتورها تبدیل شوند.
ایجاد نما و جلوه ای ویژه در کنار ریموت کنترل از راه دور و دیگر ویژگی های فنی و عمومی فن کویل سقفی- زمینی می تواند آن را به گزینه ای مناسب برای کاربرد تبدیل کند.
- فن کویل کاستی
فن کویل های کاستی از دو یونیت داخلی و قاب دکوراتیو تشکیل می شوند که همان طور از نام آن ها پیداست قسمت یونیت داخلی در درون سقف کاذب و قاب دکوراتیو که روی آن فیلترهای تصفیه هوا و صفحه نمایشگر جهت کنترل و تنظیم دما قرار دارد بر روی سقف کاذب قرار می گیرد.
لازم به ذکر است که فن کویل های کاستی در حالت های یک طرفه، چهار طرفه و 360 درجه موجود هستند که هر کدام خود دارای سیستم های دو لوله ای و چهار لوله ای می باشند.
- فن کویل ایستاده
در مواردی که فضای طولی اندکی در اختیار باشد، فضای مورد نظر گسترده و یا اینکه نیاز به ظرفیت بالایی برای تولید سرما یا گرما باشد از فن کویل های ایستاده استفاده می شود. افزون بر ظرفیت بالا، وجود برد کنترلی هوشمند باعث می شود تا قابلیت های مدیریتی و کنترلی قابل توجهی (مانند تنظیم زمان خاموش و روشن شدن خودکار، تنظیم دما از طریق شبکه یکپارچه و …) در اختیار استفاده کنندگان از این فن کویل ها قرار بگیرد.
افزون بر انواع و حالت های نام برده در بالا فن کویل ها در انواع خانگی و صنعتی نیز دسته می شوند که خود دارای انواع و مدل هایی هستند که آن ها را برای کاربرد مورد نظر ویژه می کند.
در پایان توصیه می شود پیش از خرید فن کویل به متراژ و کاربری فضای مورد نظر توجه شود و سپس با توجه به شیوه معماری، محدودیت ها، نیازها و انتظارات سرمایشی – گرمایشی و بر اساس سلیقه نوع و مدل مناسب فن کویل را از مراکز معتبر عرضه و فروش آن خریداری کرد تا بتوان ضمن اطمینان از خرید از خدمات پس از فروش آن ها در موارد نصب و راه اندازی و خدمات گارانتی نیز بهره مند شد.
